Stort Canivet: terug naar af.
31 Mei 2025
Het lijkt wel een kaartje uit monopolie: "U koopt in 1995 een oud stort. U kan decennia lang geld verdienen door er grond van bouwwerven te storten. Na vele jaren weerwerk van enkele lokale schepenen lijkt het sprookje ten einde: u moet de eerste stap naar een sanering zetten. Geen paniek: de minister van omgeving geeft u persoonlijk een vrijstelling ! De gemeenschap zal de kosten van de sanering wel betalen. En de nieuwe schepen van milieu? Daar hoeft u niet bang voor te zijn: "Persoonlijk kan ik het oordeel van de minister begrijpen. De huidige eigenaar heeft niets te maken met de vervuiling zelf, ik snap dat Demir vindt dat hij de kost nu niet moet dragen (VRTnws)".
Het oude Canivet-stort in Haasrode blijft ook ruim 40 jaar na de sluiting nog actueel. De vervuiling door deze oude stortplaats is nog steeds erg aantoonbaar in het grondwater. De voorbije jaren beten Paul Pues (schepen van milieu 2012-2016), Mattias Bouckaert (schepen van Milieu, 2016-2018) en Jos Rutten (schepen van milieu 2018-2024) zich vast in het dossier. Met succes. OVAM verplichtte de eigenaar eerst tot een oriënterend bodemonderzoek (2022), met als volgende stap naar sanering de verplichting tot een beschrijvend bodemonderzoek. Tot minister van omgeving Zuhal Demir (NVA) als een van haar laatste beleidsdaden in mei 2024 de eigenaar totaal onverwacht vrijstelling verleende. De sanering van de site wordt daardoor weer onzeker. Lees hieronder de uitgebreide historiek.
1980-1990
In de jaren tachtig werd het stort voornamelijk gebruikt als stortplaats voor huishoudelijk afval. In de periode 1983-1984 werd er daarnaast ook afbraakmateriaal gestort afkomstig van gebouwen waar gezuiverd radium werd geconditioneerd voor medische en industriële toepassingen en waar radium werd gewonnen en gezuiverd. Op 19 juni 1987 werd de grond volgestort en afgesloten. In een eerste fase is er vooral beroering rond het mogelijk radioactief afval. Dat leidt tot vragen in het Vlaams parlement (1990).
1990-2000
De firma Roelants uit Lubbeek, o.a. actief in grondwerken, koopt in 1995 onder naam van NV Molenveld de stortplaats.
De aanwezigheid van radioactieve stoffen wordt met vertraging ernstig genomen. In opdracht van de Heer Substituut-Procureur des Konings M. Verbeelen (gerechtshof te Leuven) worden in 1990 metingen uitgevoerd door de Professoren P. Schonken en P. Daenens om vast te stellen in welke mate deze stortplaats een potentieel gevaar kan opleveren voor de volksgezondheid.
In 1994 besluit Prof Schonken als volgt: "De gemeten hoeveelheid Radium in de oppervlakkige grondstalen is vergelijkbaar met dc Radium concentratie
die in elk grondstaal van de omgeving te vinden is. Het terrein blijft ongeschikt om er enige bouwaktivitieit op uit te oefenen: er zit Radium in dc ondergrond cn de radioactieve dochterprodukten daarvan kunnen langs spleten en barsten in de bodem de kelders en huizen die er op gebouwd worden binnendringen. Een verbod voor het bouwen en voor elke activiteit die zou meebrengen dat de ondergrond wordt omgewoeld moet gehandhaafd blijven en dit voor verscheidene
duizenden jaren, wegens de langzaam afstervende aktiviteit van het Radium".
Dit onderzoeksrapport uit 1996 brengt de belangrijkste bevindingen samen.
2000-2010
Een eerste oriënterend bodemonderzoek wordt afgerond in 2001 door VITO. Het bevestigt de verontreiniging: "Voor de genormeerde parameters, meer specifiek de zware metalen kwik, nikkel en zink, zijn er ernstige aanwijzingen dat de historische verontreiniging een ernstige bedreiging vormt. Voor de niet-genormeerde parameters, AOX en chloriden, zijn er eveneens ernstige aanwijzingen dat de historische verontreiniging een ernstige bedreiging vormt. Er moet worden overgegaan tot het opmaken van een beschrijvend bodemonderzoek". U vindt hier het integrale verslag van het eerste oriënterend bodemonderzoek, met een korte historiek.
In 2003 vraagt de nieuwe eigenaar, NV Molenveld, een vergunning aan voor "het verdikken van de afdeklaag van stortplaats Canivet.". Er komt een negatief advies vanuit Vlaanderen: "De aanvraag betreft het verdikken van de afdeklaag van een voormalige stortplaats. De afdekking van het voormalige stort had vroeger met meer zorg dienen te gebeuren. De nu bijkomende verdikking kan uit landbouwkundig standpunt en uit oogpunt van een goede landinrichting niet aanvaard worden, het verstoord de waterhuishouding van betrokken gebied". Toch levert het schepencollege een vergunning af.
2010-2020
Na lange stilte activeert de gemeente het dossier opnieuw, om de volgend stap te zetten richting sanering: de opmaak van een beschrijvend bodemonderzoek. Om extra slagkracht te hebben, zoeken schepenen Paul Pues en Mattias Bouckaert samenwerking met de watergroep. Zij hebben immers een waterontginningsgebied in de buurt. Die strategie werkt. Er worden bijkomende peilputten geplaatst in 2017-2018, de eerste knipperlichten verhogen de druk op OVAM om werk te maken van de sanering en de eigenaar achter de veren te zitten.
2020-Heden
In 2019 werd er nogmaals op radio-activiteit gecontroleerd. De analyse van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) luidde als volgt:
- “Radioactiviteit van het grondwater werd in enkele peilputten geanalyseerd (bepaling van de concentratie aan uranium en radium): alle concentraties lagen ver beneden de grenswaarden voor drinkwater;
- Het stralingsniveau aan de oppervlakte van het stort werd gemeten : geen verhoging werd vastgesteld.”
Vlaanderen ontdekt in 2021 de "forever chemicals", beter bekend als PFAS. Het zijn stoffen die erg traag afbreken. Dit zorgt ook in het dossier van Canivet voor een stroomversnelling. De Vlaamse overheid vraagt in juni 2021 om alle mogelijke verdachte sites door te geven. De gemeente Oud-Heverlee geeft Canivet door. Uit metingen blijkt er in de grondwaterwinning rond Abdij van Park in Leuven een verhoogde concentratie PFAS en herbicide. Deze wordt enerzijds gelinkt aan Canivet, anderzijds aan een brand in het bedrijf VEL in Haasrode (1985). Fluor-houdend blusschuim is immers een andere courante bron van PFAS-vervuiling. De omgeving canivet wordt weerhouden als risico-locatie, er wordt een bijkomend verkennend bodemonderzoek gepland.
Aan de omwonenden wordt gevraagd om voorzichtig te zijn met grondwater vb. geen gebruik in moestuin. De ondergrondse grondwater-stroom helt af naar Leuven. In de omgeving van Haasrode worden bij metingen op vraag van de gemeente geen verhoogde concentratie gevonden.